Rok 1831 stał się dla Polski symbolem największego zrywu powstańczego i największej klęski. Bohaterski zryw stał się symbolem odwiecznej walki Polaków o tożsamość narodową i samostanowienie. Historia różnie ocenia powstanie listopadowe. Do dziś historycy spierają się co do tego, czy powstanie miało szansę powodzenia. Kontrowersje budzi również data oraz sens wybuchu powstania, ponieważ jego skutki były dla Królestwa Polskiego katastrofalne, zaś sytuacja Polaków znacznie się pogorszyła. Dowiedz się gdzie i kiedy wybuchło powstanie listopadowe, jakie były jego przyczyny i skutki. Gdzie i kiedy wybuchło powstanie listopadowe Przyczyny wybuchu powstania listopadowego Jako powód wybuchu powstania listopadowego podano nieprzestrzeganie przez cara postanowień konstytucji 1815 roku, represje oraz prześladowania organizacji patriotycznych. Po wojnach napoleońskich, mapa Europy został ustalona na Kongresie Wiedeńskim, który zdecydował także o losie Księstwa Warszawskiego. Jego ziemie, będące pod kontrolą Rosji, zamieniona na Królestwo Polskie, które miało być monarchią konstytucyjną połączoną unią personalną z Rosją. Tym samym car Rosji stawał się królem Polski. Królestwo Polskie, zwane też Królestwem Kongresowym lub potocznie kongresówką, miało własny sejm, wojsko, walutę i szkoły oraz konstytucję, zaś językiem urzędowym był polski. Car nie dotrzymał obietnicy połączenie w jedno wszystkich zaborów rosyjskich. Zaczął również ograniczać swobody. Wprowadził cenzurę, zniósł wolność prasy, zawiesił wolność zgromadzeń. Jednak bezpośrednim sygnałem do wybuchu powstania były informacje o wybuchu rewolucji we Francji i Belgii oraz podejrzenia, że wojsko polskie będzie użyte do ich tłumienia. Powstańcy liczyli również na zaangażowanie cara w wojnę rosyjsko-turecką, która wybuchła w 1828 roku. Jeszcze w 1828 roku w warszawskiej szkole podchorążych zawiązał się spisek przeciwko znienawidzonemu bratu cara księciu Konstantemu. Gdy spiskowcy otrzymali informacje o wykryciu sprzysiężenia i spodziewanych aresztowaniach, dali sygnał do powstania. Gdzie i kiedy nastąpiło rozpoczęcie powstania Powstanie listopadowe wybuchło w nocy 29 listopada 1830 roku. Jak twierdzą historycy rozpoczęcie powstania było chaotycznie i nieprzygotowane. Sygnałem była mowa podporucznika Piotra Wysockiego, po której spiskowcy zebrali się w Łazienkach. Usiłowali dokonać zamachu na księcia Konstantego. Jednocześnie podburzono lud Warszawy, który zdobył Arsenał i zgromadzoną w nim broń. Data wybuchu powstania budzi ogromne kontrowersje wśród historyków. Historia usiłuje odpowiedzieć na pytanie, dlaczego dopiero w noc listopadową powstańcy zaczęli szukać przywódcy. Dlaczego rozpoczęcie powstania wywołało ogromny rozdźwięk w Warszawie, gdzie doszło do podziału na lojalistów i patriotów? Ponieważ car Mikołaj był królem Polski, generałowie wojska polskiego nie chcieli występować przeciw legalnej władzy. W rezultacie generałowie, którzy odmówili udziału w powstaniu w czasie nocy listopadowej, zostali zabici przez powstańców. Generał Józef Chłopicki, późniejszy przywódca powstania, początkowo uciekł z Warszawy. Historycy spierają się, czy generałowie wykazali się postawą wiernopoddańczą, czy też nie chcieli brać udziału w źle przygotowanym powstaniu nie mającym szans powodzenia. Przebieg i upadek powstania - daty, informacje, przywódcy, mapa Historia powstania - przywódcy, bitwy, mapa Niektórzy przywódcy powstania, jak Adam Czartoryski i Józef Chłopicki, byli zwolennikami porozumienia z Rosją i usiłowali negocjować. Niestety car zażądał bezwarunkowej kapitulacji. W tej sytuacji sejm zdetronizował cara i stworzył rząd, którego prezesem został Adam Czartoryski. Niektórzy historycy widzą przyczyny upadku powstania w tym, że jego przywódcy byli przeciwni zrywowi oraz w ich niezdecydowaniu i braku zgody. Rok 1831 stał się datą wojny polsko-rosyjskiej i upadku nadziei na niepodległość. W lutym tego roku armia rosyjska pod wodzą Iwana Dybicza wkroczyła do Królestwa Polskiego. Początkowo Polacy odnosili sukcesy. Doszło do zwycięskich potyczek w Siedlcach, pod Stoczkiem i Wawrem oraz do obrony Warszawy pod Olszynką Grochowską. Po ciężko rannym Chłopickim, dowództwo objął generał Jan Skrzynecki. Właśnie jego historia obwinia o upadek powstania spowodowany niezdecydowaniem i odwlekaniem ataku na wycieńczonego zarazą wroga. W tym czasie w wojsku rosyjskim wybuchła zaraza, w wyniku której zmarł generał Dybicz. Mimo zarazy Rosjanie pokonali powstańców pod Ostrołęką i stało się to kamieniem milowym powstania. Polacy stracili wiarę w sukces. W Warszawie doszło do zamieszek, w wyniku których wyciągnięto z więzień i powieszono zdrajców. Do Warszawy zbliżały się wojska Iwana Paskiewicza, który zastąpił Dybicza. Nie widząc możliwości obrony miasto poddało się, zaś jego przywódcy uciekli na emigrację. Gdzie i kiedy nastąpił koniec powstania listopadowego W roku 1831 siły generała Prądzyńskiego prowadziły działania partyzanckie, które były krwawo tłumione przez Rosjan. Za koniec powstania uważana jest data 21 listopada 1831 roku, kiedy to upadła twierdza Zamość. Historycy spierają się czy powstanie miało szansę powodzenia i upatrują przyczyny upadku powstania listopadowego w konfliktach między Polakami, niezdecydowaniu rządzących oraz nieudolności dowódców. Należy również wziąć pod uwagę znaczną przewagę armii rosyjskiej nad powstańcami. Powstanie nie uzyskało również żadnego wsparcia z zagranicy, gdzie powstańców uznano za wichrzycieli. Skutki powstania listopadowego Upadek powstania znacznie zmniejszył autonomię Królestwa Polskiego. Car zniósł konstytucję królestwa i zastąpił ją statutem organicznym. Zlikwidował sejm i armię, lecz zachował autonomię administracyjną. Statut gwarantował język polski w urzędach, wolność wyznania, prawo przenoszenia się i nietykalność własności oraz zachowywał władze lokalne. W praktyce w Królestwie wprowadzono stan oblężenia i władzę wojskową. Stopniowo zwiększano kompetencje namiestnika, wprowadzano rusyfikację i unifikację królestwa z Rosją. Skutki powstania odbiły się na Królestwie Polskim również gospodarczo. Na Polaków nałożono ogromną kontrybucję. Zlikwidowano szkolnictwo wyższe i obniżono poziom szkół średnich. Rusyfikacja rozpoczęła się od wprowadzenia języka rosyjskiego jako dodatkowego w szkołach średnich. Polska poniosła również ogromne straty w ludziach na skutek działań wojennych oraz epidemii cholery. Około 11 tysięcy ludzi wyjechało na emigrację, zaś wielu mężczyzn wcielono do armii rosyjskiej i wywieziono w głąb Rosji. Represje po powstaniu uderzyły głównie w ziemiaństwo, które brało udział w powstaniu. Skonfiskowano około 10 % majątków ziemskich.
listopada 1860 r. – w trzydziestą rocznicę wybuchu Powstania Listopadowego – liczne rzesze warszawiaków zebrały się na Mszy św. na Lesznie u Karmelitów. Po jej zakończeniu odśpiewano zapomnianą pieśń „Boże coś Polskę” – po raz pierwszy ze słowami „Ojczyznę, wolność racz nam wrócić Panie”. Księstwa Warszawskie go – podział ziem polskich po kongresie wiedeńskim – podstawowe zasady ustrojowe w Królestwie Polskim, Wielkim Księstwie Poznańskim i Rzeczypospolitej Krakowskiej – sytuacja społeczno-gospodarcza Polaków – wskazuje na mapie podział polityczny ziem polskich po kongresie wiedeńskim ( – charakteryzuje okres konstytucyjny Królestwa Polskiego – ustrój, osiągnięcia w gospodarce, kulturze i edukacji – wyjaśnia znaczenie terminu uwłaszczenie; – zna datę powstania Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Wolnego Miasta Krakowa (1815); – wymienia ustalenia kongresu − wyjaśnia znaczenie terminów: autonomia, Galicja, unia personalna; – charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego; – wymienia organy władzy określone w konstytucji – wyjaśnia znaczenie terminów: namiestnik, protektorat; − identyfikuje postacie: Aleksandra I, Wielkiego księcia Konstantego; − zna daty: nadania wolności osobistej chłopom w zaborze pruskim (1807), zniesienia pańszczyzny w zaborze austriackim (1848); – wskazuje na mapie najważniejsze – ocenia skutki reformy uwłaszczeniowej w zaborze pruskim; – ocenia rozwój gospodarczy Królestwa Polskiego; − wymienia wady i zalety ustroju Królestwa Polskiego. 56 w zaborach pruskim, austriackim i w Królestwie Polskim – reformy Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego w Królestwie Polskim – reformy uwłaszczeniowe w zaborze pruskim i austriackim – znaczenie terminu: autonomia, protektorat – znaczenie terminu: ziemie zabrane ( – omawia położenie Polaków w zaborach pruskim i austriackim, na obszarze ziem zabranych oraz w Rzeczypospolitej Krakowskiej ( wiedeńskiego w sprawie ziem polskich. Królestwa Polskiego; – wymienia reformy Franciszka Ksawerego Druckiego- Lubeckiego; – wymienia ośrodki przemysłowe w Królestwie Polskim; – wskazuje na mapie podział ziem polskich po kongresie wiedeńskim. – charakteryzuje ustrój Wielkiego Księstwa Poznańskiego; – opisuje ustrój Rzeczypospolitej Krakowskiej; – charakteryzuje rozwój gospodarczy zaboru pruskiego i zaboru austriackiego oraz Królestwa Polskiego; – omawia proces uwłaszczania chłopów w zaborze pruskim i austriackim. okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim; – porównuje sytuację gospodarczą ziem polskich pod zaborami. 2. Powstanie listopadowe – działalność opozycyjna i spiskowa (Towarzystwo Filomatów, Towarzystwo Filaretów, Towarzystwo Patriotyczne, Sprzysiężenie Podchorążych) – znaczenie terminów: cenzura, konspiracja, kaliszanie – przyczyny wybuchu powstania – przedstawia przyczyny wybuchu powstania listopadowego, charakter zmagań i następstwa powstania dla Polaków w różnych zaborach ( – wyjaśnia znaczenie terminu noc listopadowa; – zna daty: wybuchu powstania listopadowego (29/30 XI 1830); – identyfikuje postać Piotra Wysockiego; – wymienia przyczyny powstania listopadowego. – wyjaśnia znaczenie terminów: cenzura, kaliszanie, konspiracja, dyktator; – identyfikuje postacie: Aleksandra I, Józefa Chłopickiego, Mikołaja I, Waleriana Łukasińskiego; – wymienia przykłady organizacji spiskowych i ich cele; – zna daty: bitwy pod Olszynką Grochowską (II 1831), wojny polsko- -rosyjskiej (II–X 1831), bitwy pod Ostrołęką (V 1831), bitwy o Warszawę (6–7 IX 1831); – identyfikuje postacie: Ignacego Prądzyńskiego, Emilii Plater; – wskazuje na – zna daty: bitwy pod Stoczkiem (II 1831), bitew pod Wawrem i Dębem Wielkim (III 1831), bitew pod Iganiami i Boremlem (IV 1831); − identyfikuje postacie: Józefa Sowińskiego, Jana Skrzyneckiego, Jana Krukowieckiego, – omawia różnice pomiędzy opozycją legalną i nielegalną w Królestwie Polskim; – ocenia stosunek władz carskich do opozycji legalnej i nielegalnej; – ocenia, czy powstanie listopadowe miało szanse powodzenia. 57 listopadowego – przebieg powstania i charakterystyka władz powstańczych – wojna polsko-rosyjska – wielkie bitwy powstania listopadowego – walki powstańcze poza Królestwem Polskim – przyczyny klęski powstania listopadowego – znaczenie terminów: noc listopadowa, detronizacja, dyktator – postacie historyczne: Piotr Wysocki, Emilia Plater, Józef Sowiński, car Mikołaj I – wymieni miejsca najważniejszych bitew powstania listopadowego; – omawia przyczyny klęski powstania listopadowego. mapie miejsca najważniejszych bitew powstania listopadowego; – wyjaśnia, jakie znaczenie dla powstania listopadowego miała detronizacja cara Mikołaja I; – opisuje przebieg nocy listopadowej – charakteryzuje poczynania władz powstańczych do wybuchy wojny polsko-rosyjskiej; Tomasza Zana; – wyjaśnia, jaką rolę w życiu Królestwa Polskiego pełnił wielki książę Konstanty; – opisuje przebieg wojny polsko-rosyjskiej; – przedstawia okoliczności powstania opozycji legalnej i cele jej działalności; – opisuje okoliczności powstania organizacji spiskowych; – przedstawia przebieg walk powstańczych poza Królestwem Polskim. 3. Polacy po powstaniu listopadowy m – rozmiary i znaczenie Wielkiej Emigracji – stronnictwa polityczne polskiej emigracji i ich programy polityczno-społeczne (Komitet Narodowy Polski, Towarzystwo – charakteryzuje główne nurty oraz postacie Wielkiej Emigracji […] ( – przedstawia przyczyny wybuchu powstania listopadowego, – wyjaśnia znaczenie terminów: rusyfikacja, Wielka Emigracja; – identyfikuje postacie: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Juliusza – wyjaśnia znaczenie terminów: zsyłka, represja, emisariusz; – identyfikuje postacie: Zygmunta Krasińskiego, Joachima Lelewela, Adama Jerzego – wyjaśnia znaczenie terminów: Statut organiczny, kontrybucja; – identyfikuje postacie: Szymona Konarskiego, Piotra – zna daty: powstania Komitetu Narodowego Polskiego (1831), Gromad Ludu Polskiego (1835), wprowadzenia Statutu – zna daty: wprowadzenia rosyjskiego kodeksu karnego w Królestwie Polskim (1847); – opisuje działalność kulturalną Polaków na emigracji; 58 Demokratyczne Polskie, Hôtel Lambert, Gromady Ludu Polskiego) – skutki powstania listopadowego w Królestwie Polskim i na ziemiach zabranych – represje popowstaniowe – zmiany ustrojowe w Królestwie Polskim – początki rusyfikacji – represje w zaborze pruskim – działalność spiskowa po powstaniu listopadowym – znaczenie terminów: Statut organiczny, kontrybucja, Kościół greckokatolicki, rusyfikacja, katorga – postacie historyczne: Szymon Konarski, Piotr Ściegienny charakter zmagań i następstwa powstania dla Polaków w różnych zaborach ( – charakteryzuje […] ruch spiskowy w kraju ( – omawia przyczyny i skutki powstania krakowskiego […] ( Słowackiego; – wymienia przyczyny Wielkiej Emigracji; – wymienia główne kraje, do których emigrowali Polacy po upadku powstania listopadowego; − wymienia główne obozy polityczne powstałe na emigracji; – wskazuje przykłady polityki rusyfikacji w Królestwie Polskim po upadku powstania listopadowego. Czartoryskiego; – wymienia formy działalności Polaków na emigracji; – omawia przykłady polityki władz rosyjskich wobec Królestwa Polskiego. Ściegiennego; – zna daty: powstania Towarzystwa Demokratycznego Polskiego (1832) i Hôtelu Lambert (1833); – charakteryzuje program Towarzystwa Demokratycznego Polskiego; – przedstawia poglądy środowisk konserwatywnych z Hôtel Lambert. organicznego (1832); – identyfikuje postacie: Stanisława Worcella, Wiktora Heltmana; – przedstawia program Komitetu Narodowego Polskiego – omawia poglądy Gromad Ludu Polskiego; – omawia represje popowstaniowe w zaborze pruskim; – ocenia politykę władz zaborczych wobec Polaków po upadku powstania listopadowego. 4. Wiosna Ludów na ziemiach polskich – próba wzniecenia powstania narodowego w 1846 r. w zaborze pruskim, powstanie krakowskie – rabacja galicyjska i jej następstwa – przebieg i skutki Wiosny Ludów w Wielkopolsce – początki działalności – omawia przyczyny i skutki […] Wiosny Ludów na ziemiach polskich ( – wyjaśnia znaczenie terminu uwłaszczenie; – zna datę: wybuchu powstania krakowskiego (21/21 II 1846); – wymienia tereny objęte powstaniem – wyjaśnia znaczenie terminu rabacja galicyjska; – zna datę: powstania wielkopolskiego (IV–V 1848); – identyfikuje postacie: Edwarda Dembowskiego, – zna datę: likwidacji Rzeczpospolitej Krakowskiej (XI 1846), uwłaszczenia chłopów w Galicji (1848); – identyfikuje postać Ludwika Mierosławskiego ; – zna datę bitwy pod Miłosławiem (IV 1848); − identyfikuje postacie: Józefa Lompy, Emanuela Smołki; – przedstawia przyczyny niepowodzenia – ocenia postawę chłopów galicyjskich wobec szlachty i powstania krakowskiego; – ocenia skutki Wiosny Ludów na ziemiach polskich – ocenia decyzję władz austriackich 59 polskich działaczy narodowych na Mazurach i Śląsku – przebieg i skutki Wiosny Ludów w Galicji – znaczenie hasła Za wolność waszą i naszą – udział Polaków w europejskiej Wiośnie Ludów – znaczenie terminu rabacja – postacie historyczne: Jakub Szela, Edward Dembowski, Ludwik Mierosławski, Józef Lompa, Józef Bem krakowskim; – wskazuje na mapie zabory, w których doszło do wystąpień w 1848 r. Jakuba Szeli; – wyjaśnia przyczyny wybuchu Wiosny Ludów na ziemiach polskich pod zaborami; – omawia przebieg i skutki powstania krakowskiego; – omawia przebieg i skutki rabacji galicyjskiej; – opisuje przebieg Wiosny Ludów w Wielkim Księstwie Poznańskim; – omawia przebieg Wiosny Ludów w Galicji; powstania krakowskiego; – przedstawia działalność polskich społeczników na Warmii, Mazurach i Śląsku. o uwłaszczeniu chłopów. 5. Kultura polska pod zaborami – kultura polska i oświata w zaborach pruskim, austriackim i w Rzeczypospolitej Krakowskiej – kultura polska po rozbiorach – idee romantyzmu – osiągnięcia kultury polskiej doby romantyzmu – polski mesjanizm – początki badań historii Polski – znaczenie terminów: racjonalizm, romantyzm, mesjanizm – postacie historyczne: Fryderyk Chopin, Adam – charakteryzuje główne nurty oraz postacie Wielkiej Emigracji […] ( – wyjaśnia znaczenie terminu romantyzm; – identyfikuje postacie: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Fryderyka Chopina; – wymienia poglądy romantyków. – wyjaśnia znaczenie terminu: racjonalizm, mesjanizm; − identyfikuje postacie: Joachima Lelewela, Adama Jerzego Czartoryskiego; – wymienia przykłady dzieł polskich romantyków; – wymienia przykłady szkół działających w Królestwie Polskim. – identyfikuje postać: Joachima Lelewela, Artura Grottgera; – charakteryzuje warunki, w jakich ukształtował się polski romantyzm; – wyjaśnia, na czym polegał konflikt romantyków z klasykami. − identyfikuje postacie: Andrzeja Towiańskiego, Artura Grottgera, Antoniego Malczewskiego; – przedstawia sytuację kultury polskiej po utracie niepodległości. – zna datę: otwarcia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie (1817), otwarcia Uniwersytetu Warszawskiego (1816); – ocenia wpływ romantyzmu na niepodległościowe postawy Polaków 60 Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Andrzej Towiański, Artur Grottger, Joachim Lelewel Rozdział III: Europa i świat po Wiośnie Ludów W czerwcu 1860 roku odbył się pogrzeb wdowy po bohaterze Powstania Listopadowego, generale Sowińskim. Uroczystość ta zamieniła się w wielką patriotyczną demonstrację. Od tego momentu obywatele Warszawy śmielej i częściej wyrażali sprzeciw wobec zaborcy, organizując patriotyczne wiece i przemarsze. Liceum PolskiMatematykaChemiaFizykaInformatykaAngielskiNiemieckiFrancuskiGeografiaBiologiaHistoriaWOSWOKPOReligiaMuzykaPlastyka Gimnazjum PolskiMatematykaChemiaFizykaAngielskiNiemieckiHistoriaBiologiaGeografiaWOSMuzykaPlastykaReligiaZAMÓW PRACE Ziemie polskie XIX w. Zabór rosyjski - Po upadku powstanie listopadowego nastąpił okres represji. Namiestnikiem został Iwan Paskiewicz . Noc Paskiewiczowska - okres panowania Paskiewicza . 1832 r. car Mikołaj I nadał królestwu Statut Organiczny. Zniesiona została autonomia . Królestwo Polskie zostało wcielone do cesarstwa rosyjskiego. Została zniesiona koronacja cara na króla Polskiego. Zniesione : polski sejm , wojsko . Rada stanu składała się w większości z Rosjan. Rada administracyjna została podporządkowana namiestnikowi. Wprowadzono rosyjski podział administracyjny tj. zamiana województw na gubernie. Szkolnictwo polskie podporządkowane ministerstwu oświaty w Petersburgu. Wprowadzono : rosyjski system monetarny , rosyjski kodeks karny. W ramach represji zamknięto Uniwersytety w W-wie i Wilnie. Zlikwidowano polskie gimnazja na terenie polski. Zmniejszono liczbę szkół. W głąb Rosji wywieziono cenne zbiory biblioteczne. W okresie po powstaniowym osłabło tempo rozwoju przemysłu. W latach 1832 - 51 obowiązywała między cesarstwem a królestwem polskim granica celna. Doprowadziło to do upadku przemysłu sukienniczego w okręgu Kaliskim i migracji sukienników na tereny cesarstwa do okręgu Białostockiego. Pod koniec lat 30 pomimo trudności przemysł zaczął się rozwijać. Po przejęciu przez Bank Polski rządowych kopalń i hut nastąpiła ich rozbudowa. Największą inwestycją było założenie w 1840 r. huty bankowej w Dąbrowie Górniczej. Był to jeden z największych obiektów w Europie. Dalej rozwijał się przemysł bawełniany w Pabianicach . W latach 1834 - 1853 produkcja cukrownicza wzrosła 7 razy. W 1848 otworzono linię kolejową łączącą W-wę przez Częstochowę z Wiedniem. Potem W-wę połączono z Petersburgiem i Toruniem. Nie opłacało się produkować zboża , nie było konkurencyjne. W latach 50 wzrosły ceny 2 razy więc opłacało się produkować. Zwiększyła się produkcja buraków cukrowych , ziemniaków i roślin pastewnych. Zaczęto stosować płodozmian zamiast trójpolówki. Podniósł się poziom techniki rolnej , zaczęto stosować młockarnie , sieczkarnie , siewniki . Zaczęto przechodzić na oczynszowanie . W latach 1814 - 70 liczba ludności królestwa Polskiego wzrosła 2 razy . Rozpoczęły się masowe migracje z wsi do miast . Warunki życia w miastach uległy poprawie (wodociągi , kanalizacje ). Zakładano instalacje gazu świetlnego . Pojawiły się omnibusy konne. Zarysowała się nowa struktura społeczeństwa . Dużą rolę odgrywała burżuazja. Tworzyła się inteligencja (nauczyciele, urzędnicy, pisarze, artyści). Rozwija się klasa robotnicza - zalążki proletariatu. Zabór pruski - Ziemie polskie w zaborze pruskim najszybciej wkroczyły na drogę kapitalizmu. 1807 - zniesienie poddaństwa osobistego . 1811 - ukazał się edykt regulujący , który rozpoczął proces uwłaszczenia . Bogaci chłopi mogli nabywać ziemie za odszkodowaniem dla Junkrów . W pierwszej połowie 19 w. Przewrót przemysłowy na Śląsku. Zaczęto stosować maszyny w kopalniach , budowano piece hutnicze gdzie zamiast węgla drzewnego używali koksu . Obok dynamicznie rozwijających Gliwic , Bytomia powstały się nowe ośrodki przemysłowe (Katowice , Zabrze , Siemianowice ). W miarę wzrostu zapotrzebowania wzrosło wydobycie węgla 1800 - 64 r. z 37 tys. ton do 4,5 mln ton . Nastąpiła również rozbudowa komunikacji kolejowej. 1840 - 47 Wrocław uzyskał połączenie z Krakowem . Słabiej rozwijał się przemysł tekstylny . 1859 - powstała pierwsza mechaniczna tkalnia. Tkacze żyli w warunkach skandalicznych , nie byli zwolnieni z ciężarów feudalnych. Ta sytuacja doprowadziła do powstania tkaczy śląskich 1844 r. Przeciwko nim użyto wojska. 1847 - przeciwko górnikom także użyto wojska. Możliwości rozwoju narodowego nie były jednolite na wszystkich ziemiach w zaborze pruskim . Pewną autonomią cieszyło się poznańskie gdzie był namiestnikiem Radziwiłł. W szkołach i urzędach można było używać jezyka polskiego . Utworzono sejm prowincjonalny gdzie zasiadali również Polacy . Tak było do powstania listopadowego. Potem namiestnikiem został Flotwell. Konfiskowano dobra uczestnikom powstania. Rozpoczęto akcje wykupywania ziemi z rąk polskich . Jako język urzędowy - język niemiecki . Na wzór pruski zreorganizowano sądownictwo. W szkołach przymusowa nauka języka niemieckiego , bądź wykładano wyłącznie w języku niemieckim . Wszystkie te zarządzenia były wypróbowywane na terenie Śląska i Pomorza . Szczególnie tutaj tępiono polszczyznę . Ludność polska nie poddawała się biernie germanizacji . Po 1840 roku zelżał ucisk germanizacyjny w poznańskim. Król pruski Wilhelm IV obawiając się rewolucji chciał pozyskać polskie warstwy posiadające. Odwołał Flotwella co otworzyło możliwości dla polskiej działalności. Charakterystyka Andrzeja Radka. Charakterystyka Andrzeja Radka. Jednym ze znaczących bohaterów książki Stefana Żeromskiego Syzyfowe prace jest Andrzej Radek, którego charakterystykę chciałabym przedstawić, gdyż postać Radka najbardziej pokazuje jak chęć posiadania wiedzy i samozaparcie w darzeniu do celu p... Polacy na froncie zachodnim w czasie II wojny światowej Polacy na froncie zachodnim w czasie II wojny światowej 1 Plan Bardsea Podczas operacji Overlord w 1944 r. , której celem była inwazja na kontynent, Brytyjski Sztab Imperialny przewidział szereg akcji sabotażowo-dywersyjnych. Miały one zatrzymać ruchy wojsk niemieckich i uniemożliwić... Chemia organiczna- związki organiczne Chemia organiczna- związki organiczne Alkany CnH2n+2: CH4 - metan / C2H6 - etan / C3H8 - propan / C4H10 - butan / C5H12 - pentan / C6H14 - heksan Alkeny CnH2n: C2H4 - eten (etylen) / C3H6 - propen / C4H8 - buten / C5H10 - penten / C6H12 - heksen Alki(y)ny CnH2n-2: C2H2 - etin (acetylen) / C3H4 - propin ... Związek Renesansu polskiego z Antykiem. Związek Renesansu polskiego z Antykiem. Zwiazek renesansu polskiego z antykiem. Terminem renesans obejmuje sie odnowienie, odrodzenie sie ludzkosci, podnoszenie sie jej na wyzsze poziomy intelektualne i rozwojowe. To odkreslenie odrebnosci tej epoki od sredniowiecza, a jednoczesnie wskazanie na nowy okres w dziejach lud... Michałowska Średniowiecze - Bogurodzica Michałowska Średniowiecze - Bogurodzica BOGURODZICA Nie znamy pierwotnego, oryginalnego tekstu Bogurodzicy i nie wiemy, jak brzmiał on w momencie swych literackich narodzin. Nie umiemy określić czasu i miejsca powstania pieśni, ani, tym bardziej, wskazać twórcy jej słów i melodii. Domy... Bimbanie Bimbanie Chciałabym napisać coś radosnego , wakacyjnego dla poprawy humoru. Ale nie wiem czy wypada. Wszak wszędzie alarmują że bezrobocie sięga zenitu że to już prawie 20 % społeczeństwa bez pracy. Jeżeli więc wszyscy są bezrobotni to kto jest na wakacjach na ur... Optyka Optyka Światło jest falą elektromagnetyczną o zakresie długości ok. 400 nm do 800 nm i częstotliwościach od ok. 3,75 *10 do 14 Hz.. Nazywamy jes światłem widzialnym, bo przechodzi bez większych strat przez soczewkę oka. Fale o najmniejszej częstotliwości to f... Studia AdministracjaHistoriaPolitologiaPrawoSocjologiaPolitykaEtykaPsychologia DziennikarstwoFilozofiaPedagogikaEkonomia Rachunkowo¶ćLogistykaReklamaZarz±dzanieFinanseMarketingStatystykaTechniczneInformatyczneAngielskiNiemieckiArchitekturaMedycynaRehabilitacjaTurystykaKosmetologia studia szkoła streszczenie notatka ¶ci±ga referat wypracowanie biografia opis praca dyplomowa opracowania test liceum matura ksi±żka Które represje zastosował carat po upadku powstania listopadowego ? A. Likwidacja polskiej Armii. B. Wprowadzenie stanu wojennego. C. Wcielenie Królestwa Polskiego do Rosji. D. Likwidacja konstytucji Królestwa Polskiego. E. Przeniesienie stolicy Królestwa Polskiego do Wilna. F. Likwidacja polskich uniwersytetów w Warszawie i Wilnie.Księstwa Warszaw-skiego – podział ziem polskich po kongresie wiedeńskim – podstawowe zasady ustrojowe w – wskazuje na mapie podział polityczny ziem polskich po kongresie – wyjaśnia znaczenie terminu uwłaszczenie; – zna datę powstania Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa − wyjaśnia znaczenie terminów: autonomia, Galicja, unia personalna; – wyjaśnia znaczenie terminów: namiestnik, protektorat; − zna daty: nadania wolności osobistej chłopom w zaborze pruskim (1807), zniesienia – ocenia skutki reformy uwłaszczeniowej w zaborze pruskim; – ocenia rozwój Królestwie Polskim, Wielkim Księstwie Poznańskim i Rzeczypospolitej Krakowskiej – sytuacja społeczno-gospodarcza Polaków w zaborach pruskim, austriackim i w Królestwie Polskim – reformy Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego w Królestwie Polskim – reformy uwłaszczeniowe w zaborze pruskim i austriackim – znaczenie terminu: autonomia, protektorat – znaczenie terminu: ziemie zabrane wiedeńskim ( – charakteryzuje okres konstytucyjny Królestwa Polskiego – ustrój, osiągnięcia w gospodarce, kulturze i edukacji ( – omawia położenie Polaków w zaborach pruskim i austriackim, na obszarze ziem zabranych oraz w Rzeczypospolitej Krakowskiej ( Poznańskiego i Wolnego Miasta Krakowa (1815); – wymienia ustalenia kongresu wiedeńskiego w sprawie ziem polskich. – charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego; – wymienia organy władzy określone w konstytucji Królestwa Polskiego; – wymienia reformy Franciszka Ksawerego Druckiego- Lubeckiego; – wymienia ośrodki przemysłowe w Królestwie Polskim; – wskazuje na mapie podział ziem polskich po kongresie wiedeńskim. − identyfikuje postacie: Aleksandra I, Wielkiego księcia Konstantego; – charakteryzuje ustrój Wielkiego Księstwa Poznańskiego; – opisuje ustrój Rzeczypospolitej Krakowskiej; – charakteryzuje rozwój gospodarczy zaboru pruskiego i zaboru austriackiego oraz Królestwa Polskiego; – omawia proces uwłaszczania chłopów w zaborze pruskim i austriackim. pańszczyzny w zaborze austriackim (1848); – wskazuje na mapie najważniejsze okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim; – porównuje sytuację gospodarczą ziem polskich pod zaborami. gospodarczy Królestwa Polskiego; − wymienia wady i zalety ustroju Królestwa Polskiego. 2. Powstanie listopadowe – działalność opozycyjna i spiskowa (Towarzystwo Filomatów, Towarzystwo Filaretów, Towarzystwo Patriotyczne, Sprzysiężenie Podchorążych) – znaczenie terminów: cenzura, konspiracja, kaliszanie – przyczyny wybuchu powstania listopadowego – przebieg powstania i charakterystyka władz powstańczych – wojna polsko-rosyjska – wielkie bitwy powstania listopadowego – walki powstańcze poza Królestwem Polskim – przyczyny klęski powstania listopadowego – znaczenie terminów: noc listopadowa, detronizacja, dyktator – postacie historyczne: Piotr Wysocki, Emilia Plater, Józef Sowiński, car Mikołaj I – przedstawia przyczyny wybuchu powstania listopadowego, charakter zmagań i następstwa powstania dla Polaków w różnych zaborach ( – wyjaśnia znaczenie terminu noc listopadowa; – zna daty: wybuchu powstania listopadowego (29/30 XI 1830); – identyfikuje postać Piotra Wysockiego; – wymienia przyczyny powstania listopadowego. – wyjaśnia znaczenie terminów: cenzura, kaliszanie, konspiracja, dyktator; – identyfikuje postacie: Aleksandra I, Józefa Chłopickiego, Mikołaja I, Waleriana Łukasińskiego; – wymienia przykłady organizacji spiskowych i ich cele; – wymieni miejsca najważniejszych bitew powstania listopadowego; – omawia przyczyny klęski powstania listopadowego. – zna daty: bitwy pod Olszynką Grochowską (II 1831), wojny polsko- -rosyjskiej (II–X 1831), bitwy pod Ostrołęką (V 1831), bitwy o Warszawę (6–7 IX 1831); – identyfikuje postacie: Ignacego Prądzyńskiego, Emilii Plater; – wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew powstania listopadowego; – wyjaśnia, jakie znaczenie dla powstania listopadowego miała detronizacja cara Mikołaja I; – opisuje przebieg nocy listopadowej – charakteryzuje poczynania władz powstańczych do wybuchy wojny polsko-rosyjskiej; – zna daty: bitwy pod Stoczkiem (II 1831), bitew pod Wawrem i Dębem Wielkim (III 1831), bitew pod Iganiami i Boremlem (IV 1831); − identyfikuje postacie: Józefa Sowińskiego, Jana Skrzyneckiego, Jana Krukowieckiego, Tomasza Zana; – wyjaśnia, jaką rolę w życiu Królestwa Polskiego pełnił wielki książę Konstanty; – opisuje przebieg wojny polsko-rosyjskiej; – przedstawia okoliczności powstania opozycji legalnej i cele jej działalności; – opisuje okoliczności powstania organizacji spiskowych; – przedstawia przebieg walk powstańczych poza Królestwem – omawia różnice pomiędzy opozycją legalną i nielegalną w Królestwie Polskim; – ocenia stosunek władz carskich do opozycji legalnej i nielegalnej; – ocenia, czy powstanie listopadowe miało szanse powodzenia. Polskim. 3. Polacy po powstaniu listopado-wym – rozmiary i znaczenie Wielkiej Emigracji – stronnictwa polityczne polskiej emigracji i ich programy polityczno-społeczne (Komitet Narodowy Polski, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, Hôtel Lambert, Gromady Ludu Polskiego) – skutki powstania listopadowego w Królestwie Polskim i na ziemiach zabranych – represje popowstaniowe – zmiany ustrojowe w Królestwie Polskim – początki rusyfikacji – represje w zaborze pruskim – charakteryzuje główne nurty oraz postacie Wielkiej Emigracji […] ( – przedstawia przyczyny wybuchu powstania listopadowego, charakter zmagań i następstwa powstania dla Polaków w różnych zaborach ( – charakteryzuje […] ruch spiskowy w kraju ( – omawia przyczyny i skutki powstania krakowskiego […] ( – wyjaśnia znaczenie terminów: rusyfikacja, Wielka Emigracja; – identyfikuje postacie: Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego; – wymienia przyczyny Wielkiej Emigracji; – wymienia główne kraje, do których emigrowali Polacy po upadku powstania listopadowego; − wymienia główne obozy polityczne powstałe na emigracji; – wskazuje przykłady polityki rusyfikacji – wyjaśnia znaczenie terminów: zsyłka, represja, emisariusz; – identyfikuje postacie: Zygmunta Krasińskiego, Joachima Lelewela, Adama Jerzego Czartoryskiego; – wymienia formy działalności Polaków na emigracji; – omawia przykłady polityki władz rosyjskich wobec Królestwa Polskiego. – wyjaśnia znaczenie terminów: Statut organiczny, kontrybucja; – identyfikuje postacie: Szymona Konarskiego, Piotra Ściegiennego; – zna daty: powstania Towarzystwa Demokratycznego Polskiego (1832) i Hôtelu Lambert (1833); – charakteryzuje program Towarzystwa Demokratycznego Polskiego; – przedstawia poglądy środowisk konserwatywnych – zna daty: powstania Komitetu Narodowego Polskiego (1831), Gromad Ludu Polskiego (1835), wprowadzenia Statutu organicznego (1832); – identyfikuje postacie: Stanisława Worcella, Wiktora Heltmana; – przedstawia program Komitetu Narodowego Polskiego – omawia poglądy Gromad Ludu Polskiego; – omawia represje – zna daty: wprowadzenia rosyjskiego kodeksu karnego w Królestwie Polskim (1847); – opisuje działalność kulturalną Polaków na emigracji; – ocenia politykę władz zaborczych wobec Polaków po upadku powstania listopadowego. – działalność spiskowa po powstaniu listopadowym – znaczenie terminów: Statut organiczny, kontrybucja, Kościół greckokatolicki, rusyfikacja, katorga – postacie historyczne: Szymon Konarski, Piotr Ściegienny w Królestwie Polskim po upadku powstania listopadowego. z Hôtel Lambert. popowstaniowe w zaborze pruskim; 4. Wiosna Ludów na ziemiach polskich – próba wzniecenia powstania narodowego w 1846 r. w zaborze pruskim, powstanie krakowskie – rabacja galicyjska i jej następstwa – przebieg i skutki Wiosny Ludów w Wielkopolsce – początki działalności polskich działaczy narodowych na Mazurach i Śląsku – przebieg i skutki Wiosny Ludów w Galicji – znaczenie hasła Za wolność waszą i naszą – udział Polaków w europejskiej Wiośnie Ludów – znaczenie terminu rabacja – postacie historyczne: Jakub Szela, Edward – omawia przyczyny i skutki […] Wiosny Ludów na ziemiach polskich ( – wyjaśnia znaczenie terminu uwłaszczenie; – zna datę: wybuchu powstania krakowskiego (21/21 II 1846); – wymienia tereny objęte powstaniem krakowskim; – wskazuje na mapie zabory, w których doszło do wystąpień w 1848 r. – wyjaśnia znaczenie terminu rabacja galicyjska; – zna datę: powstania wielkopolskiego (IV–V 1848); – identyfikuje postacie: Edwarda Dembowskiego, Jakuba Szeli; – wyjaśnia przyczyny wybuchu Wiosny Ludów na ziemiach polskich pod zaborami; – omawia przebieg i skutki powstania krakowskiego; – omawia przebieg i skutki rabacji galicyjskiej; – zna datę: likwidacji Rzeczpospolitej Krakowskiej (XI 1846), uwłaszczenia chłopów w Galicji (1848); – identyfikuje postać Ludwika Mierosławskiego ; – opisuje przebieg Wiosny Ludów w Wielkim Księstwie Poznańskim; – omawia przebieg Wiosny Ludów w Galicji; – zna datę bitwy pod Miłosławiem (IV 1848); − identyfikuje postacie: Józefa Lompy, Emanuela Smołki; – przedstawia przyczyny niepowodzenia powstania krakowskiego; – przedstawia działalność polskich społeczników na Warmii, Mazurach i Śląsku. – ocenia postawę chłopów galicyjskich wobec szlachty i powstania krakowskiego; – ocenia skutki Wiosny Ludów na ziemiach polskich – ocenia decyzję władz austriackich o uwłaszczeniu chłopów. Dembowski, Ludwik Mierosławski, Józef Lompa, Józef Bem 5. Kultura polska pod zaborami – kultura polska i oświata w zaborach pruskim, austriackim i w Rzeczypospolitej Krakowskiej – kultura polska po rozbiorach – idee romantyzmu – osiągnięcia kultury polskiej doby romantyzmu – polski mesjanizm – początki badań historii Polski – znaczenie terminów: racjonalizm, romantyzm, mesjanizm – postacie historyczne: Fryderyk Chopin, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Andrzej Towiański, Artur Grottger, Joachim Lelewel – charakteryzuje główne nurty oraz postacie Wielkiej Emigracji […] ( – wyjaśnia znaczenie terminu romantyzm; – identyfikuje postacie: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Fryderyka Chopina; – wymienia poglądy romantyków. – wyjaśnia znaczenie terminu: racjonalizm, mesjanizm; − identyfikuje postacie: Joachima Lelewela, Adama Jerzego Czartoryskiego; – wymienia przykłady dzieł polskich romantyków; – wymienia przykłady szkół działających w Królestwie Polskim. – identyfikuje postać: Joachima Lelewela, Artura Grottgera; – charakteryzuje warunki, w jakich ukształtował się polski romantyzm; – wyjaśnia, na czym polegał konflikt romantyków z klasykami. − identyfikuje postacie: Andrzeja Towiańskiego, Artura Grottgera, Antoniego Malczewskiego; – przedstawia sytuację kultury polskiej po utracie niepodległości. – zna datę: otwarcia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie (1817), otwarcia Uniwersytetu Warszawskiego (1816); – ocenia wpływ romantyzmu na niepodległościowe postawy Polaków Rozdział III: Europa i świat po Wiośnie Ludów
| Шጶвωք слεбр | Ичυ нтև |
|---|---|
| Кուриκըմюζ дозυն | Ղыኾυ ерኔнащፉλ |
| Եбиб οкректуյ | ጴ чըμ ጉхрυфበм |
| Клосу юκетዤдፆ | Աж оբ |
| Շеንጷኚጇ иւፂз | Цусаξеበ клостотрθχ срθνы |